Lutjegast

Nescio - JHF Grönloh (1882-1961)

Het spijt de Nederlandse Spoorwegen oprecht de veel betalende clientèle op station Nijmegen Centraal te moeten mededelen dat zij omvangrijke werkzaamheden verrichten aan station Arnhem Centraal. “Reizigers in de richting Utrecht Centraal reizen het snelst via 's Hertogenbosch.” “GVD”, maar dan voluit is men geneigd te denken. “Straks wordt er nog omgereden via Vaals, de Hondsbossezeewering, Radio Kootwijk of pakweg Lutjegast … Maar in Lutjegast komt men niet zomaar, daarvoor moet het 1944 zijn, men moet 8 jaar oud zijn en men heet Okko Warmenhoven. En wie is dat dan wel? Okko Warmenhoven was tot aan zijn plotse dood op 47-jarige leeftijd in 1983 universitair docent Wijsgerige Andragologie – 'hoe zei je dat?' – aan de Rijksuniversiteit van Utrecht … 'Waartoe verleent men hulp? Met welk recht, met welke intentie? Vanuit welk mensbeeld?' … Men verleent hulp aan die 'Arme, Arme Molukkers' omdat men … tja, waarom eigenlijk? Kunnen die mensen zich niet gewoon hier aanpassen? “Dat ze net zo goed Hollands gaan praten als 'mij' en alles, weet je wel … ” Met z'n allen seizoenkaarthouders van Ajax worden? Of dat ze net zo lang alleen maar met Onze Hoogblonde Leuke Meiden en Knapen je-weet-wel doen dat ze over honderd jaar eindelijk ook eens een zonnebank kopen in plaats van heroïne … Okko Warmenhoven was een Held van het Individuele Geweten. Een man die het poëtische zocht, waar anderen al meningen en standpunten paraat hadden. Een Denker die willens en wetens het actie voerende deel van zijn studenten de collegezaal uitjoeg door uit het niets te verklaren dat hij helemaal niets had met WAO-ers … om het verontwaardigde geroezemoes te overstemmen pakte Warmenhoven uit zijn ouderwetse schooltas een exemplaar van Nescio's verhalenbundel om Titaantjes voor te lezen … “Men kan als WAO-er door het leven gaan, maar het is interessanter om aan het levensverhaal van die zogeheten WAO-er aandacht te besteden.” Verhalen vol heimwee en verlangen, die scheppen een sfeer waarin de hulpvraag van de klaarblijkelijk in nooddruft verkerende medemens beter tot haar recht komt. Daarom las Warmenhoven De Uitvreter voor of citeerde hij Jan Emmens 'Als ik ergens stilsta, dan is dat mijn standpunt.' Of hij vertelde zijn eigen verhalen. Het verhaal van een Rotterdams jongetje dat vier jaar oud was toen de stad gebombardeerd werd. Dat bij gebrek aan voedsel in die oorlogsjaren op 8-jarige leeftijd geëvacueerd werd naar Lutjegast, waar hij bijkwam van de honger. Maar waar hij ook in nachtmerries de beelden terug zag van de buurman, de oude Joodse huisarts, die door de Duitsers de overvalwagen in gesleurd werd. Dat beeld, van de oude man, van diens bril die door Duitse laarzen vertrapt werd, dat zei hem meer dan alle plechtigheden op de 4e mei.